بررسی انتقادی رویکرد هرمنوتیکی در درک مفاهیم قرآن

thesis
abstract

رساله¬ی حاضر کند و کاوی است در ماهیت نظریات هرمنوتیکی برخاسته از اندیشمندان غربی، که پس از تأسیس این شاخه از دانش¬ همزمان با نهضت اصلاح دینی در غرب، از دیدگاه نظریات مطرح شده در گرایشات مختلف این دیدگاه، به متن و به ویژه متون دینی و کتاب مقدس و شیوه¬های فهم و تفسیر آن نگریسته¬اند؛ شیوه¬هایی که ضمن تضاد بسیار با روش معهود فهم و تفسیر، بین نظریات مولف¬محوری، متن¬محوری و مفسرمحوری در نوسان است، و به نتایجی کاملاً متضاد با شیوه¬ی متعارف فهم منتهی می¬گردد. در این میان نواندیشانی از جهان اسلام که به اعتراف خود در پی ایجاد تغییر و اصلاح در مبانی اسلامی و همسو کردن آن با اندیشه¬های غربی حاکم بر جامعه¬ی جهانی یا همان نظریات مکتب لیبرالیسم غربی بودند، درصدد تطبیق نظریات مطرح شده در هرمنوتیک بر شیوه¬ی فهم و تفسیر متون دینی و بویژه قرآن کریم برآمدند، که بکارگیری این روش به دلیل تضاد عمیقی که با مبانی اسلامی دارد، موجب تفسیر به رأی شدیدی می-گردد که در روایات و حتی خود قرآن به شدت از آن نهی شده است. با کاربرد نظریات مذکور در خصوص متون دینی اسلامی، اسلام از محتوای خود تهی شده و بسان ظرفی خالی، پذیرای نظریات متضاد با مبانی خود می¬گردد که ماهیت اسلام حقیقی را به کلی تغییر می¬دهد. این رساله با هدف تبیین ماهیت نظریه¬ی هرمنوتیکی و نارسایی¬های آن در خصوص فهم متن، ضمن تبیین نظر اسلام در خصوص فهم و تفسیر متون دینی و بررسی ماهیت، خاستگاه و نظریات نظریه¬پردازان غربی این مکتب نوظهور، به نقد آراء و مبانی این دانش در گرایشات مختلف آن پرداخته، و با نگاه ویژه به دیدگاه هرمنوتیک در خصوص متن، امکان تطبیق آن بر قرآن را بررسی نموده، و آنگاه با بیان مجالات تأثیرپذیری نواندیشان جهان اسلام، همچون نصر حامد ابوزید، مجتهد شبستری، سروش، محمد ارکون و... که متأثر از این روش جدید به تأسیس نظریات جدیدی در خصوص فهم و تفسیر متون دینی به ویژه قرآن روی آورده¬اند، درصدد اثبات ناکارآمدی نظریات این رشته¬ی جدید برای فهم و تفسیر قرآن است.

similar resources

نگاهی انتقادی بر رویکرد هرمنوتیکی نصرحامد ابوزیددر تفسیر قرآن

نصرحامد ابوزید با دل‌سپردگی به نظریات زبان‌شناسی و هرمنوتیکی، بر آن است تا با تأویل متجددانة قرآن، الفتی میان سنت و تجدد برقرار سازد. وی روش خود را یگانه روش فهم قرآن می‌داند که طی آن، قرآن مطابق با اوضاع زمانۀ خود تفسیر می‌شود. در این رویکرد برخی از آیات صرفاً شاهدی تاریخی و محکوم به فراموشی، برخی با قابلیت تأویل مجازی، و برخی نیز متونی با قابلیت توسعه‌اند. در این مقاله نظریات وی در باب وحی، اح...

full text

نگاهی انتقادی بر رویکرد هرمنوتیکی نصرحامد ابوزیددر تفسیر قرآن

نصرحامد ابوزید با دل سپردگی به نظریات زبان شناسی و هرمنوتیکی، بر آن است تا با تأویل متجددانة قرآن، الفتی میان سنت و تجدد برقرار سازد. وی روش خود را یگانه روش فهم قرآن می داند که طی آن، قرآن مطابق با اوضاع زمانۀ خود تفسیر می شود. در این رویکرد برخی از آیات صرفاً شاهدی تاریخی و محکوم به فراموشی، برخی با قابلیت تأویل مجازی، و برخی نیز متونی با قابلیت توسعه اند. در این مقاله نظریات وی در باب وحی، اح...

full text

تبیین رویکرد هرمنوتیکی ماری هسه در فهم مفاهیم علمی

پژوهش حاضر از سه بخش تشکیل شده است: مرور رویکردهای مطرح در فلسفه علم، طرح رویکرد هرمنوتیکی ماری هسه و در نهایت استنتاج دیدگاه هسه در رابطه با فهم مفاهیم علمی. بخش اول فضای پسااثبات­گرایانۀ حاکم بر فلسفۀ علم در نیمۀ دوم قرن بیستم را ترسیم می­کند تا در بخش بعدی، جایگاه رویکرد هسه در این میان وضوح بیش­تری داشته باشد. در بخش دوم مدل­هایی که هسه برای تبیین سازوکار پیش­رفت علم و نظریه­های علمی مطرح ک...

full text

بازتاب هرمنوتیکی قرآن در مصباح الهدایۀ کاشانی

هرمنوتیک به معنی تأویل متن از قرن هفدهم مورد توجه برخی فلاسفه غربی قرار گرفت و در قرن بیستم با پدید آمدن هرمنوتیک مدرن دستاوردهای آن به حوزۀ بسیاری از علوم مانند الهیات، فلسفه، علوم اجتماعی و ادبیات راه یافت. بر خلاف هرمنوتیک کهن که مؤلف محور است و هر متنی را فقط دارای یک معنی می­داند هرمنوتیک مدرن مفسر محور و قائل به معانی متعدد برای یک متن واحد است. هر چند واژۀ هرمنوتیکاخیراً به عرصۀ ادبیات فا...

full text

تحلیل انتقادی خوانش هرمنوتیکی ماسیمو کامپانینی از آیات علمی قرآن کریم

یکی از ثمرات جهش و پیشرفت علوم تجربی افزایش توجهات به رابطه علم و قرآن و تفسیر علمی قرآن بود، در معرض توجه قرار گرفتن تفسیر علمی هم موجب اتخاذ رویکردهای گوناگونی در این مسئله در میان مسلمانان شده، و هم به بحث‌های کلامی قلمرو قرآن دامن زده است. اما مستشرقان که در سده‌های اخیر وارد مطالعه جدّی در حوزه قرآن و علوم مرتبط با آن شد‌ه‌اند هم به تأمّلاتی در این زمینه پرداخته‌اند، از جمله آنان ماسیمو کامپ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023